خانه پیش ساخته چوبی چیست؟

منظور از خانه پیش ساخته چوبی چیست؟

خانه ای که دارای سازه آماده با قابلیت جابجایی یا حمل و نقل باشد، پیش ساخته نام دارد. ساخت این نوع خانه در بیرون از محیط کارگاه و توسط کارشناسان صورت می گیرد. حال اگر در ساخت خانه مذکور از متریال چوب به عنوان عنصر اصلی استفاده گردد، نتیجه کار، خانه پیش ساخته چوبی خواهد بود. بناهای چوبی پیش ساخته با سبک های مختلفی طراحی و اجرا می شوند. طراحی و سر هم کردن بعضی از این خانه ها به گونه ای است که امکان نقل مکان آن ها به سادگی فراهم باشد. خانه های پیش ساخته چوبی، مدت زمان زیادی است که در کشورهای توسعه یافته مورد توجه قرار گرفته و محبوبیت زیادی پیدا کرده اند و اکنون پایشان به کشورمان ایران نیز باز شده است.
خانه های پیش ساخته، این روزها با کمک گرفتن از فناورهای برتر طراحی و اجرا می شوند و قطعات مورد نیاز آن ها از قبل آماده است. تنها اتفاقی که پس از انتقال یک خانه پیش ساخته به کارگاه یا محل ساخت می افتد، مونتاژ یا سر هم کردن و قرارگیری در محل مورد نظر است.

مزایای خانه پیش ساخته چوبی چیست؟

شاید باور نکنید؛ اما داشتن یک خانه پیش ساخته چوبی مزایای بسیار زیادی دارد:

• سبک بودن

سبک بودن سازه موضوع مهمی به شمار می رود و معمولا مورد توجه قرار دارد. خانه های پیش ساخته چوبی از این لحاظ کاملا ایده آل هستند؛ چرا که چوب در مقایسه با اکثر مصالح ساختمانی دیگر وزن کم تری دارد و در نتیجه، سازه سبک تری ایجاد می کند.

• ساخت و نصب سریع

سرعت عمل در اجرا یکی از فاکتوری تاثیرگذار در ساختمان سازی است که معمولا برای مالک حیاتی است؛ خصوصا اگر برای آماده شدن فضای مورد نظر خود عجله داشته باشد. خانه پیش ساخته چوبی از آن جا که فرایند تهیه اجزای آن از پیش انجام شده و سوار کردن این اجزا در محیط مورد نظر نیز کار ساده ای است، با بالاترین سرعت ممکن آماده خواهد شد.

• امکان تهیه و اجرا در تمام فصول سال

مانعی که معمولا بر سر ساخت خانه به روش سنتی وجود دارد، شرایط آب و هوایی است. اغلب کسانی که قصد ساختمان سازی به این شکل را دارند، فصول گرم را ترجیح می دهند؛ چرا که در فصول سرد سال، بتن و سایر مصالح دیرتر خشک می شوند و آماده‌سازی خانه به تعویق می افتد. حال این که فرایند تهیه و اجرای خانه پیش ساخته چوبی تحت تاثیر چنین عاملی نیست و در تمام فصول سال امکان پذیر است.

• بهره مندی از کلیه امکانات لازم

برخلاف تصور بسیاری از افراد، خانه های پیش ساخته نیز مانند دیگر خانه ها از امکانات لازم برخوردارند. بنابراین نیازی نیست نگران تامین آب، گاز، برق و دیگر موارد باشید. تمام مواردی که برای زندگی در یک خانه احتیاج دارید، یعنی تاسیسات مختلف، در این گونه خانه ها نیز قابل تعبیه است.

• زیبایی طبیعی

این مورد به سلیقه شما مربوط است. به طور کلی، مصالح طبیعی مانند چوب، زیبایی متفاوتی دارند. با استفاده از چوب می توانید با طبیعت آشتی کنید. اگر تا به امروز در ساختمان های سرد بتنی زندگی کرده اید، شاید تغییر محل زندگی تان به یک فضای ساخته شده از چوب فکر بدی نباشد.

• ساخت کم هزینه

شاید ساخت یک خانه چوبی به روش سنتی چندان ارزان به نظر نرسد، اما در مورد انواع پیش ساخته چنین نیست. ساخت خانه های پیش ساخته معمولا هزینه کم تری به همراه دارد و از این رو، ساخت یک خانه پیش ساخته چوبی در شرایطی که بودجه تان محدود است، مناسب خواهد بود.

• قابلیت اجرا در تمام اقلیم ها

داشتن یک خانه چوبی در تمام اقلیم های ایران شدنی است؛ اما باید توجه داشت که شرایط اجرای این خانه های پیش ساخته بستگی به شرایط آب و هوا در مناطق مختلف متفاوت است. اگر به فکر ساخت یکی از این خانه ها هستید، شرایط آب و هوایی منطقه را در نظر بگیرید.

• دوام و ماندگاری بالا

با توجه به خصوصیات چوب، عموم خانه های پیش ساخته چوبی ماندگارند و دوام قابل قبولشان سبب می شود بتوان برای زندگی طی چندین سال رویشان حساب باز کرد. البته لازم به ذکر است که همه سازه ها پس از گذشت زمان نیازمند تعمیر و بازسازی هستند. چوب نیز مانند سایر مصالح، نقاط ضعف خود را داشته و پس از گذر زمان با آسیب مواجه می شود. بنابراین نگهداری از آن لازم است.

• فرایند ساده دریافت مجوز

جالب است بدانید که تا به امروز، آیین نامه ای در رابطه با خانه های پیش ساخته چوبی از سوی شهرداری تدوین نشده و به عقیده اکثریت، ساخت این خانه ها نیازمند مجوز نیست؛ اما به هر حال، دسترسی به خدمات شهری (آب، گاز و برق) مستلزم دریافت مجوز بهره برداری است. با این اوصاف و در کل، فرایند تهیه مجوز برای آماده سازی یک خانه پیش ساخته چوبی زمان زیادی نمی‌برد. یکی دیگر از سازه های پیش ساخته، ویلاهای چوبی می باشد که همانند خانه های پیش ساخته از مزایای زیادی برخوردار است و با اقلیم های گوناگونی سازگار است. برای آشنایی بیشتر با این سازه مطالعه مقاله “ویلای پیش ساخته چوبی (ویلای چوبی) چیست؟” را پیشنهاد می کنیم.

معایب خانه پیش ساخته چوبی چیست؟

البته که خانه های پیش ساخته چوبی معایبی نیز دارند:

• محدودیت تعداد طبقات

خانه های پیش ساخته چوبی را نهایتا می توان به صورت دوبلکس یا دو طبقه ساخت. بنابراین در صورتی که قصد اجرای خانه ای با طبقات بیش تر را دارید؛ باید این گزینه را کنار بگذارید.

• عدم ارزش افزوده زمین

خانه پیش ساخته چوبی اجرا شده در زمین شما فاقد ارزش افزوده خواهد بود و در نتیجه، اگر بعد از گذشت مدتی تصمیم به فروش زمین و ساختمان داخل آن را داشته باشید، تنها می توانید روی ارزش زمین حساب کنید. چنین شرایط در مورد ساخت خانه به روش سنتی وجود ندارد، زیرا در روش سنتی، ارزش خانه نیز به ارزش زمین مورد نظر افزوده می شود.

• نیاز به اکیپ اجرایی متخصص

مورد دیگری که در اجرای خانه پیش ساخته چوبی چالش ایجاد می کند، نیاز به اکیپ اجرایی متخصص و حرفه ای است. این امر اهمیت زیادی دارد و صحیح به اجرا رسیدن خانه شما را تحت تاثیر قرار می دهد. اجرای خانه پیش ساخته چوبی نیازمند تخصص ویژه در این زمینه است و از هر کسی بر نمی آید. از این رو، برای ساخت چنین خانه ای باید از یک شرکت معتبر کمک بگیرید.

طول عمر خانه های پیش ساخته چوبی چند سال است؟

یک خانه پیش ساخته چوبی اگر به صورت اصولی و صحیح ساخته شود، دست کم پنجاه سال عمر خواهد کرد. باید اضافه نمود که این نوع خانه ها عموما نیازمند هزینه های گزاف نگهداری و تعمیر نیز نبوده و شرایط مناسبی از نظر ماندگاری و طول عمر دارند. در کل بهتر است برای تمدید طول عمر خانه خود حداقل ده سال یک بار به رنگ آمیزی داخلی بپردازید. به این شکل می توانید ظاهر چوب را حفظ کرده و از تخریب آن توسط حشرات موذی نیز جلوگیری نمایید.

تفاوت خانه پیش ساخته چوبی با خانه پیش ساخته بتنی چیست؟

•  سرعت ساخت خانه پیش ساخته چوبی در مقایسه با خانه پیش ساخته بتنی بیش تر است.
•  وزن خانه پیش ساخته چوبی کم تر از نوع بتنی است.
•  بتن برای اجرای ساختمان های پیش ساخته با طبقات زیاد قابل استفاده است؛ اما چوب خیر.
•  چوب نسبت به بتن در برابر عوامل محیطی مخرب و نیز آتش سوزی آسیب پذیرتر است.

تفاوت خانه پیش ساخته چوبی با خانه پیش ساخته LSF چیست؟

•  خانه پیش ساخته ال اس اف و چوبی هر دو وزن پایینی داشته و فرایند نصب آن ها به سرعت صورت می گیرد.
•  در استفاده از نوع ال اس اف، امکان ساخت خانه در متراژ بزرگ وجود ندارد و اکثرا برای ایجاد خانه های کوچک و سوئیت مانند به کار می رود. این در حالی است که خانه پیش ساخته چوبی در متراژهای بالاتر نیز قابل اجراست.
•  خانه پیش ساخته ال اس اف هر چند در اجرای خانه های چند طبقه ای مثل نوع بتنی موفق نیست؛ اما امکان افزایش تعداد طبقات تا پنج طبقه را داشته و از این نظر نسبت به نوع چوبی با محدودیت دو طبقه ارجحیت دارد.
•  خانه پیش ساخته چوبی در برابر آتش سوزی مصون نیست؛ اما نوع ال اس اف در این زمینه مقاومت مناسبی دارد.

برای آشنایی بیشتر با خانه ساخته شده با فولاد سبک و تفاوت آن با دیگر سازه های از پیش ساخته شده مطالعه مقاله “خانه پیش ساخته LSF چیست؟” را پیشنهاد می کنیم.

چوب مورد استفاده در ساخت خانه پیش ساخته چوبی چیست؟

برای ساخت خانه پیش ساخته از جنس چوب، معمولا یکی از موارد ایپه، آکاسیا، رد وود، ساج، بلوط سفید، توما سایپرس و ون مورد استفاده قرار می گیرند که اکثرا وارداتی بوده و توسط شرکت های اجرا کننده این نوع خانه ها ارائه می شوند. برای تهیه این انواع چوب، عموما از جنگل های مصنوعی و تجدیدپذیر بهره گرفته شده و از این رو، آسیبی متوجه محیط زیست نمی شود. از طرف دیگر، چوب مورد استفاده در این راستا قابل بازیابی و استفاده مجدد است.
به طور کلی، هر یک از انواع چوب مذکور، خصوصیات ویژه خود را دارند؛ اما تمامی آن ها در این موارد مشترکند:

•  مقاومت و پایداری مناسب
•  ممانعت در برابر نفوذ حشرات موذی
•  ضد آب
•  ضد پوسیدگی
•  شکنندگی پایین
•  مقرون به صرفه بودن
•  در دسترس بودن

مراحل ساخت خانه پیش ساخته چوبی چگونه است؟

روند ساخت خانه پیش ساخته از جنس چوب به این صورت است:

• طراحی

نخستین مرحله، طراحی است. خانه چوبی پیش ساخته شما باید ابتدا با در نظر گرفتن اصول طراحی شود. منظور از این طرح، طرح معماری است که بعدا مبنای ساخت قرار خواهد گرفت. در این طرح، تعداد طبقات، ابعاد و اندازه ها و سایر مشخصات لازم برای اجرا تعیین و ارائه می شود.

• اجرای پی

پی یا فونداسیون، دومین موردی است که باید در فرایند ساخت اجرا شود. پی به سازه ای اطلاق می شود که توانایی تحمل بارهای وارده از سازه خانه چوبی و توزیع آن ها روی زمین را دارد. برای اجرای پی، باید ابتدا حفاری صورت گرفته و سپس زیرسازی انجام گردد. پی به ممانعت از برخورد چوب با خاک و نیز نفوذ رطوبت در کنار بهره مندی سطح از قابلیت اتکا کمک می کند.

• ساخت اسکلت

اسکلت، شامل استخوان بندی ساختمان است که نقش سر پا نگه داشتن آن و نیز ممانعت از نشست سازه را بر عهده دارد. طی ساخت اسکلت، کف، سقف و دیوار اجرا شده و به پی متصل می گردند. ساخت این عناصر بر اساس ابعاد و مشخصات فنی درج شده در نقشه معماری یا همان طرح صورت می پذیرد. اصلی ترین بخش اسکلت یک ساختمان چوبی، دیوارهای آن است. دیوارها که خود شامل دو دسته جانبی و داخلی هستند، روی سازه قرار می گیرند. معمولا ضخامت دیوارهای جانبی نسبت به دیوارهای داخلی بیش تر است. کف سازه نیز باید در این مرحله اجرا شود. ساخت دیوار اگر به شکل تخصصی و صحیح انجام نشود، روی کیفیت بنا تاثیر منفی خواهد داشت.

• اجرای تاسیسات

یکی از مراحل مهم، تعبیه تاسیسات است. یک خانه، حتی از نوع پیش ساخته، نیازمند آب، گاز و برق است و چنین مواردی خود به لوله کشی و سیم کشی نیاز دارند. تجهیزات لازم برای گرمایش و سرمایش نیز در این مرحله نصب می شوند.

• اعمال پوشش خارجی و داخلی

در این مرحله، پوششی به عنوان مانع برای جلوگیری از نفوذ حشرات موذی و مقاومت در برابر گرما و سرما در بخش خارجی و داخلی خانه در نظر گرفته می شود. استفاده از نماهای پیش ساخته نیز برای پوشش های خارجی و زیباتر شدن نما نیز کاربرد دارد.

ساخت خانه پیش ساخته چوبی چقدر طول می کشد؟

از مزایای ساخت خانه پیش ساخته چوبی می توان به کوتاه بودن فرایند اجرای آن اشاره نمود. با انتخاب این روش، شما در کوتاه ترین زمان ممکن صاحب خانه خواهید شد. البته مدت زمان مذکور به ابعاد خانه و پرداخت های آن دارد؛ اما به طور کلی و در شرایط عادی، به اتمام رساندن چنین فرایندی در سه ماه انجام شدنی است. حتی در مواردی که ساخت بیش تر طول می کشد، باز هم مدت زمان لازم از شش ماه بیش تر نشده و نسبت به مدت زمان مورد نیاز برای ساخت خانه های سنتی که معمولا حدود هشت ماه است، کم تر خواهد بود.

خانه های پیش ساخته چوبی در چه متراژهایی تولید می شوند؟

برخلاف تصور عموم، سازه های پیش ساخته عموما دارای محدودیت متراژ نیستند. پیشرفت ابزارآلات و تجهیزات ساخت و ساز، امکان اجرای خانه پیش ساخته با متراژهای مختلف را فراهم کرده است. مسلما بالا رفتن متراژ، منجر به طولانی تر شدن فرایند ساخت می شود؛ اما این امر ناممکن نیست. می توان جهت سهولت در اجرای خانه با متراژ بالا، آن را به چند بخش با متراژ کم تر تقسیم نمود. این کار در عین حفظ کیفیت کار به سهولت حمل و نقل و نصب کمک می کند.
عموما خانه های پیش ساخته چوبی در ابعاد 15 تا 100 متری ساخته می شوند؛ اما می توان سفارش ساخت خانه ای با ابعاد و متراژ مورد نظر را نیز دارد. به عنوان مثال، اجرای یک خانه پیش ساخته چوبی تا متراژ 300 متر مربع نیز امکان پذیر است.

قیمت خانه پیش ساخته چوبی چقدر است؟

انتخاب خانه های پیش ساخته چوبی به طور کلی مقرون به صرفه تر از خانه های سنتی است. با این حال، عوامل متعددی وجود دارند که هزینه این کار را تحت تاثیر قرار می دهند. چندی از این عوامل عبارتند از:

•  طراحی
•  ابعاد و متراژ
•  سفارشی سازی
• موقعیت جغرافیایی
•  استانداردها و ضوابط محلی
•  شرکت سازنده
•  مصالح مورد استفاده در اسکلت
•  نوع دیوار (تک لایه یا چند لایه)
•  عایق مورد استفاده (صوتی و حرارتی)
•  تاسیسات تعبیه شده
•  نوع پوشش کف، سقف و دیوار در حمام و سرویس بهداشتی
•  شیرآلات مورد استفاده
•  نوع درب ورودی (معمولی یا ضد سرقت)
•  نوع پوشش نما

تحویل خانه پیش ساخته چوبی چقدر زمان می برد؟

در رابطه با تحویل خانه، نخستین عامل موثر، اخذ مجوزهای مورد نیاز جهت شروع به کار است. به این منظور، شما باید طرح تهیه شده از ساختمان مورد نظر را برای تصویب به شهرداری و سازمان نظام مهندسی منطقه مربوطه ارایه دهید و مجوز دریافت کنید. علاوه بر مجوزهای ضروری جهت ساخت و ساز، موارد دیگری نیز روی مدت زمان لازم برای تحویل خانه پیش ساخته چوبی تاثیرگذارند:

•  تعداد افراد حاضر در اکیپ اجرایی
•  وضعیت محل اجرای ساختمان
•  شرایط اقلیمی منطقع
•  بازرسی های مربوطه

آیا خانه پیش ساخته چوبی مقاومت لازم را در برابر زلزله دارد؟

خانه های پیش ساخته چوبی، دارای اسکلت چوبی بوده و از این رو، دارای استحکام مورد قبول در برابر زلزله هستند. علت این امر، بهره مندی چوب از خاصیت ارتجاعی طبیعی است که در کنار استحکام و وزن پایین آن در مقایسه با دیگر مصالح موجود برای ساخت و ساز، آن را به گزینه ای ضد لرزه تبدیل می کند. چوب و به تبع آن، خانه چوبی، قابلیت ارتجاع و خم شدن در شرایط وقوع زمین لرزه و نیز بازگشت به وضع اولیه خود را دارد و به همین دلیل، سال های سال از آن به عنوان گزینه ای مناسب جهت اجرای ساختمان روی گسل استفاده به عمل آمده است. این عملکرد قابل توجه به گونه ای است که در مواردی، بناهای چوبی چند صد ساله تا به امروز به شکل اولیه خود باقی مانده اند؛ آن هم در حالی که بسیاری از بناهای بتنی تسلیح شده با میلگرد که بر اساس ضوابط امروزی ساخته شده اند، دچار آسیب شده یا حتی به کلی از بین رفته اند.
وقوع زلزله در بخش های مختلف آسیا نشان داده که ساختمان های چوبی در این شرایط با نشان دادن بهترین عملکرد، یکپارچگی خود را حفظ نموده و نسبت به دیگر ساختمان ها کم تر آسیب می بینند. طی گزارشات اخیر، به نظر می رسد بناهای چوبی دارای قاب سبک متوسط تا شش طبقه ریشتری با موفقیت و کم ترین آسیب از پس آزمون لرزه ای 7.5 بر می آیند.
شرایط و نیروهای آسیب زننده به سازه ساختمان طی وقوع زمین لرزه، رابطه مستقیمی با وزن ساختمان دارند. پیش تر اشاره شد که چوب ذاتا نسبت به دیگر مصالح ساختمانی وزن کم تری دارد. این سبک وزن بودن چوب در صورتی که با طراحی لرزه ای مناسب همراه باشد، آن را به نقطه قوت محکم تری تبدیل می کند. بناهای چوبی از مسیرهای متعددی جهت دفع بار بهره مندند؛ چرا که اتصالات فلزی بسیاری در آن ها وجود دارد. به این وضعیت در معماری زنجیره باربری می گویند. یک سازه چوبی، شکل پذیر است؛ بدین معنی که قادر بوده تغییر شکل های عظیم را بدون آسیب دیدن متحمل شود. در چنین شرایطی، اگر هم بخشی از مجموعه شکست بخورد، احتمال فرو ریختن کل سازه کم تر است.

آیا اجرای خانه پیش ساخته چوبی نیاز به مجوز از شهرداری دارد؟

حقیقتا پاسخ به این سوال دشوار است؛ چرا که دستورالعمل خاصی در رابطه با مجوز ساخت خانه پیش ساخته چوبی در قوانین مربوطه وجود ندارد و شهرداری مناطق مختلف و استان های گوناگون در زمان صدور مجوز، رویکرد متفاوتی پیش می گیرند. به طور کلی اما در رابطه با صدور مجوز ساخت سازه های چوبی، بهتر است بدانید که خانه پیش ساخته چوبی، سازه ای تمام چوبی دارد و در قوانین و ضوابط مسکن و شهرسازی، هیچ گونه توضیح مشخصی در این رابطه دیده نمی شود. بنابراین بسیاری معتقدند که ساخت این خانه ها نیازمند دریافت مجوز نیست. در هر حال، شهرداری در صورتی که علیه ساخت چنین سازه ای تشکیل پرونده دهد، قادر است آن را به ماده صد ارجاع دهد. با توجه به چوبی بودن سازه بنا، تخریبی صورت نخواهد گرفت؛ اما با توجه به در نظر گرفتن پی در بخش زیرین اسکلت و قرار دادن خانه روی آن، شهرداری می تواند پی را به عنوان جزیی از سازه منظور کرده و بر این اساس، نیاز به مطلع ساختن این نهاد و دریافت مجوز ضمنی را لازم بداند.

حال برای گرفتن مجوز ساخت خانه پیش ساخته چوبی از شهرداری باید مراحل زیر طی شود:

• تکمیل و ارایه فرم های لازم جهت درخواست کتبی به شهرداری
• تکمیل مدارک لازم (سند مالکیت و مدارک سجلی)
•  پرداخت بدهی یا معوقات مالی مربوط به زمین در صورت نیاز
•  بازدید و بررسی مامور شهرداری از ملک مورد نظر، تایید آن در صورت وجود نداشتن مشکل و صدور دستور نقشه (مجوز و آیین نامه ای از طرف شهرداری مربوطه به مالک، شامل متن واضح اجازه نامه جهت تهیه نقشه ساختمان با توجه به شرایط تعیین شده از سوی این نهاد)
•  تهیه نقشه مربوطه توسط طراح (مهندس معمار) دارای صلاحیت از دید سازمان نظام مهندسی و وزارت مسکن و شهرسازی و سپس ارایه آن به شهرداری جهت دریافت تاییدیه
•  تهیه سایر نقشه های لازم (سازه و تاسیسات) بر مبنای نقشه معماری مورد تایید توسط مهندسین دارای صلاحیت از دید سازمان نظام مهندسی و وزارت مسکن و شهرسازی و سپس ارایه آن به شهرداری جهت طی مراحل مشابه
•  تکمیل فرم های جانبی مانند شناسنامه فنی

بنابراین، توصیه می شود پیش از اقدام به طراحی و ساخت خانه پیش ساخته چوبی، ابتدا تحقیقات لازم را انجام داده و در صورت نیاز، جهت دریافت مجوزهای لازم از شهرداری وارد عمل شوید. هرگز پیش از کسب اطمینان از لزوم دریافت مجوز و نیز اخذ آن در صورت نیاز، ساخت بنا را شروع نکنید. شناخت قوانین کشور نیز در این رابطه ضروری است؛ چرا که در صورت ایجاد مشکل در مسیر ساخت، با کمک قوانین قادر خواهید بود از حق خود در برابر افراد یا ارگان های مربوطه دفاع کنید.

جمع بندی

با توجه به توضیحات ارایه شده، خانه پیش ساخته چوبی، خانه ای است از پیش آماده شده در فضای کارخانه یا کارگاه که به کمک وسایل نقلیه مناسب به محل مورد نظر برای اجرا منتقل می شود. تهیه و اجرای یک خانه پیش ساخته چوبی با حداقل زمان و حداقل هزینه امکان پذیر است و دریافت مجوزهای آن ساده تر از فرایند مشابه در رابطه با خانه های معمولی است. این انواع خانه در برابر زلزله مقاوم بوده و طول عمر قابل قبولی نیز دارند. امیدواریم مطالب گرداوری شده برای شما خواننده عزیز مفید واقع شده باشد.